Witam.

Procedura rozgraniczania nieruchomości jest procedurą wysoce sformalizowaną. Zasady rozgraniczania nieruchomości opisane zostały w Rozdziale VI ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne, które zostały następnie uszczegółowione w akcie wykonawczym, tj Rozporządzeniu Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości. W szczególności "produktem" rozgraniczenia jest "Protokół graniczny", a czasami - oprócz tego protokołu - także "Ugoda". Wzory tych dokumentów określone są w Załącznikach nr 2 i 3 do w/w Rozporządzenia.

Ale jak - prawidłowo - należy sporządzić te dokumenty? Może wspólnie "rozstrzaksamy" ten temat?

Proponuję zacząć od pkt 9. Protokołu granicznego - "Przesłanki do ustalenia przebiegu granic". I jakkolwiek główną przesłanką do ustalenia przebiegu granic jest wniosek osoby uprawnionej (np. właściciela nieruchomości), kierowany do wójta/burmistrza lub przezydenta miasta, który to wniosek (w zasadzie, bo pomijając kwestię tożsamości przedmiotowej i podmiotowej uprzednio dokonanego rozgraniczenia) jest dla organu wiążący, a więc - co do zasady - organ musi wszcząć postępowanie i dokonać ustalenia granicy, to wzór "Protokołu granicznego" w tym zakresie przewiduje trzy niżej wymienione punkty:

9.1. Wykaz i ocena dokumentów stanowiących podstawę ustalenia przebiegu granic.

9.2. Oświadczenia stron dotyczące przebiegu granic.

9.3. Wyniki wywiadu terenowego.

9.1. Wykaz i ocena dokumentów stanowiących podstawę ustalenia przebiegu granic.

Skoro to ma być wykaz, to nie pozostaje nic innego, jak wyszczególnić wszystkie dokumenty, które mają bliższy lub dalszy związek z przeprowadzanym rozgraniczeniem, a więc które mają cokolwiek wspólnego z przeprowadzanymi czynnościami ustalenia przebiegu granic. W szczególności - w zakresie dokumentów określających ounktów granicznych i przebieg granic nieruchowości, a więc o których mowa w §3 pkt 2 w/w Rozporządzenia - będą to w praktyce:

1. Mapa ewidencyjna, a w zasadzie operat ewidencji gruntów sygn. xxx/rok;
2. Operaty jednostkowe (podziałowe, scaleniowe, rozgraniczeniowe, do celów prawnych, itp.);
3. Inne dokumenty wymienione w §5, 6 i 7 Rozporządzenia, przy czym "priorytet" posiadają dokumenty przyjęte do pzgik.

Zresztą - nieważne... Bo tak, czy owak, ma to być konkretny wykaz wszelkich dokumentów, które w ocenie upoważnionego geodety mają znaczenia dla przeprowadzenia danego rozgraniczenia. Tutaj raczej większego problemu nie ma... Jest jakiś dokument, który wskazuje na jakiśtam przebieg danej granicy -> to należy zamieścić go w wykazie...

I teraz dość istotna sprawa: skoro umieszczamy dany dokument w wykazie, to naszym zadaniem - a w zasadzie konsekwencją - jest dokonanie ich "oceny"...

Na czym ma polegać ta ocena? Moim zdaniem na trzech kluczowych przesłankach:

1. Czy dany dokument spełnia - w zakresie opisu przebiegu danej granicy - wymagane standardy techniczne w zakresie gik?

Jeżeli tak, to jest to jakiś materiał, którego "z góry" nie należy traktować jako materiał jedynie "poglądowy", który "mniej więcej" potwierdza przebieg granicy (albo zaprzecza), ale jako dokument który "serio" opisuje przebieg danej granicy. Czy źle, czy dobrze to odrębny temat...

2. Czy dany dokument jest wiarygodny?

Zapewne dokument będzie wiarygodny, gdy znajdzie potwierdzenie w innych dowodach zgromadzonych w sprawie. Spójność dowodów będzie świadczyła o wiarygodności danego dokumentu, natomiast rozbieżność - o niewiarygodności któregoś ze zgromadzonych dokumentów.

3. Czy dokumenty (dowody) są spójne, czy może rozbieżne?

Jeżeli geodeta upoważniony do ustalenia granic nie moze określić, które dowody (dokumenty) są poprawne, a które błędne (bo ma do czynienia z dwoma kompletami wzajemie sprzeczych, ale wiarygodnych, "kwitów"), to mamy do czynienia ze sprzecznością dowodów (dokumentów). Bo wówczas granica może przebiegać tak - albo równie prawdopodobne - że inaczej...

Sumując: ocenę dokumentów z wykazu należy odnieść do spełniania przez nie (nie spełniania) standardów technicznych, skonforntować spójność danego dokumentu z innymi dokumentami zamieszczonymi w wykazie, a także odnieść do stwierdzonego stanu na gruncie.

9.2. Oświadczenia stron dotyczące przebiegu granic.

Tu problemu nie ma... Wypełniamy tę część protokołu zgodnie (dokładnie) z oświadczeniami stron... Bez względu na to, jaka granica wynika - o ile wynika - ze zgromadzonych dowodów (dokumentów). Strona ma prawo - a upoważniony geodeta obowiązek - zapisać w protokole "wersję" strony w przedmiocie jej wyobrażenia o przebiegu granicy...

9.3. Wyniki wywiadu terenowego.

To dość istotny element protokołu...  I należy do tej kwestii podejść szczególnie poważnie...  A mianowice opisać:

1. Czy w terenie odnaleziono - pełnoprawne - znaki graniczne? Tak, albo nie... Jakie dokumenty potwierdzają, że te znaki graniczne - odnalezione- mają jakąkolwiek "moc prawną"?
2. Jak się ma zamierzona (obecnie) sytuacja w terenie (ogrodzenia, miedze, drzewa na granicy, ściany budynków postawionych w "ostrej granicy", a które jakoby wyznaczają przebieg tej granicy wg "starych" materiałów) do w/w wykazu?
3. Czy obecne ślady graniczne są "stare", a więc spójne z innymi dowodami, czy też powstały niedawno, a więc nie mają znaczenia dla przeprowadzanego rozgraniczenia?

Moim zdaniem ten punkt "Protokołu graniczengo" (9) jest bardzo ważny dla całej procedury rozgraniczeniowej. Bo konfrontuje dokumenty świadczące o przebiegu granicy, z wyobrażeniem stron o przebiegu tej granicy, oraz ze stanem faktycznym zastanym na gruncie...

Pozdrawiam, Adam Wójcik.

Ulka... Nie bądź taki szybki Bill...

Najpierw wyjaśnijmy sobie dosadnie - i ostatecznie - pkt 9 Protokołu... A później będziemy wyciagali dalsze - byc może brzemienne w skutkach - następcze wnioski... Moim zdaniem dogłębne wyjasnienie wszelkich aspektów wynikających z pkt 9 -go Protokołu granicznego jest niezbędną i konieczną podstawą do dalszych rozważań.

Nie ulega dyskusji, że w procedurze rozgraniczenia:

1. Mamy obowiązek sporządzenia wykazu dokumentów nających wpływ na ustalenie granicy;
2. Mamy obowiązek dokonania oceny tych - wyszczególnionych w wykazie - dokumentów.

Skoncentrujmy się - na razie - na tym...

Moim zdaniem - jeżeli nasza ocena tych dokumentów jest negatywna, to - dopiero wówczas - istnieją przesłanki do ustalenia granicy "na zgodne oświadczenie stron", albo na mutacje tego stanu rzeczy (jedna ze stron oświadczenia nie złożyła itp). Jeżeli natomiast mamy "twarde" dowody na to, że granica przebiega "tak i tak", to nie może być mowy o jakichkolwiek wiążących oświadczeniach stron o przebiegu granicy (ustalenie granicy - bez względu na oświadczenia stron - jest przesądzone tymi dokumentami (dowodami)). Oświadczenia stron pozostawać winny wówczas wyłącznie w sferze "chciejstwa", a nie że mają jakiekolwiek znaczenie prawne.

Pozdrawiam, Adam Wójcik.

Dobrze Adaś.... Pospieramy się póżniej.

Zacznijmy więc od  pkt 9.1. "Wykaz i ocena dokumentów stanowiących podstawę ustalenia przebiegu granic".
Jest to bardzo ważne, ponieważ często zapomina się w protokołach o ocenie dokumentów.
Zgodnie z par.5.1 rozporządzenia dokumentami tymi są:
1.dokumenty geodezyjne zawierające dane liczbowe do ustalenia przebiegu granic;
a)szkice graniczne, protokoły graniczne, akty ugody
b) zarysy pomiarowe z pomiaru granic
c)szkice wyznaczenia granic działek wydzielonych w wyniku scalenia, wymiany gruntów lub w wyniku w wyniku podziału nieruchomości,
d)inne dokumenty pomiarowe, obliczeniowe i opisowe pozwalające na ustalenie przebiegu granic,

2. w razie braku dokumentów, o których mowa w pkt1, mapy i plany obejmujące granice albo inne elementy POZWALAJĄCE NA ODTWORZENIE LUB ANALIZĘ PRZEBIEGU GRANIC, w szczególności ,
a) mapy jednostkowe nieruchomosci
b)mapy katastralne
c)mapy scalenia i wymiany gruntów
d)plany parcelacyjne
e)mapa ewidencji gruntów
f) mapa zasadnicza.

Wydaje mi się, że często źle jest rozumiany pkt 2. Niektórym wydaje się, że skoro w tym wykazie jest np mapa katastralna, to można granice wynieść z obrazka. Zapominają o najistotniejszym, czyli o zapisie tych map dotyczacym " POZWALAJĄCE NA ODTWORZENIE LUB ANALIZĘ PRZEBIEGU GRANIC..."
Dlatego tak ważna jest ocena dokumentów, głównie pod kątem możliwości odtworzenia granic ( dokładnie w miejscu ich położenia).
Moim zdaniem dokumentów może być kilka, ale żaden z nich moze być nieprzydatny do odtworzenia granic.

Pozdrawiam, Ula

Bardzo dobrze Radku, że zwróciłeś uwagę na dwa - odrębne i jakże istotne - pojęcia:

1. DOKUMENTY;
2. DOWODY.

W punkcie 9 Protokołu mowa jest o
- DOKUMENTACH (9.1. - wykaz i ich analiza),
- Oświadczeniach stron dot. przebiegu granicy (9.2),
- Wywiadzie terenowym (wynikach tego wywiadu 9.3).

Jak chyba się zgadzamy, to pojęcie "dokument" jest pojęciem węższym od pojęcia "dowód". W szczególności dokument może byc jednym z różnego rodzaju dowodów w sprawie.  W postępowaniu administracyjnym - a ustalenie granic przez geodetę upoważnionego przez wójta jest takim postępowaniem - dowodem może być opinia biegłego, zeznanie świadka, oględziny. Zresztą podobnie jest w postępowaniu sądowym.

Należy jednakże zauważyć, że strony wezwane na grunt nie są tam obecne w charakterze świadków, ale stron postępowania. Ich oświadczenia nie moga być traktowane jako "zeznanie świadka", a więc nie mają mocy dowodowej pozwalającej na skuteczne odebranie wiary jakimś dokumentom urzędowym (na podstawie właśnie takiego oświadczenia). Punkt 9.2. jest przeznaczony do zapisania oświadczeń stron o przebiegu granicy, ale - w mojej ocenie - oświadczenia te o niczym nie przesądzają. Zgadzam się natomiast, że mogą one być jakąś wskazówką dla upoważnionego geodety, raczej w kierunku potwierdzenia treści jakichś dokumentów, a w żadnym przypadku nie do ich całkowitego uniewiarygodnienia.

Jeżeli chodzi natomiast o pkt 9.3 - wyniki wywiadu terenowego, to wg mnie chodzi tu o zastany stan faktyczny na gruncie. Geodeta winien opisać co na tym gruncie jest, właśnie pod kątem tego co napisała Ulka. Dla przykładu, jeżeli w terenie odnaleziono znak graniczny, to chyba dobrze byłoby w tym miejscu opisać, czy jest on posadowiony w miejscu jakie wynika z zebranych dokumentów, czy też może nie ma jakichkolwiek dokumentów, które świadczą że ma on tam być. Albo że może jest przesunięty, a więc nie za bardzo oddaje obraz przebiegu granicy. Albo winien znaleźć się w tym punkcie zapis - co też jest wynikiem wywiadu terenowego - że na gruncie nie odnaleziono znaków granicznych. Podobnie z innymi śladami granicznymi: czy są trwałe i wyraźne (ściana istniejącego budynku, słupki ogrodzenia), "rozmyte" (np. brzeg rzeki, skarpa), czy może w terenie nie stwierdzono jakichkolwiek śladów granicznych. Sądzę, że opisanie wyników wywiadu terenowego jest bardzo istotne, gdyż pozwalają geodecie w szczególności potwierdzić dane wynikające z dokumentów. Albo swierdzić - właśnie w tym punkcie - że są całkowicie niespójne z tymi dokumentami. Wywiad ten będzie o tyle cenniejszy, o ile znajdą się tu uwagi dotyczące tego, czy dane ślady graniczne noszą znamiona "starości", czy też może są całkowicie "świeże".

Sumując powiem tak: pokaż mi jedynie punkt 9-ty, a powiem Ci w jak wypełnić pkt 11-ty Protokołu... Nie odwrotnie...

Pozdrawiam, Adam Wójcik.

Może Ulka zacznijmy od końca Twojej wypowiedzi, tj. od "znaku granicznego"...

Znak graniczny ma być posadowiony w miejscu punktu granicznego. OK. Znak taki - co nie jest wykluczone - może być przesunięty. Ale jak to stwierdzić, a w zasadzie na podstawie jakich dowodów? Czy oświadczenie właścicieli, nawet zgodne, przesądza o tym, że znak jest przesunięty, bo powinien być ich zdaniem metr obok? Analiza art.39 ust.1 upgik wyklucza wznawianie znaków na podstawie oświadczenia stron: jedynym dowodem potwierdzającym (lub nie) ich właściwe położenie są dokumenty. Dotyczy to też wyznaczania punktów granicznych.

Moim zdaniem, warunkiem koniecznym aby uznać że dany "kamień" jest "znakiem granicznym" jest istnienie dokumentów, z których po pierwsze ma wynikać, że w danym miejscu mamy do czynienia z legalnym znakiem granicznym, a po drugie z których wynika jego położenie w taki sposób, aby możliwe było jego wznowienie. Jeżeli dany "znak graniczny" tych kryteriów nie spełnia, to co najwyżej może być traktowany jako "ślad graniczny", co jak Ulka zauważyła jest pojęciem trochę nieostrym, a już w szczególności całkowicie nie może być dowodem "wiążącym", jakkolwiek będącym jedynie pewną wskazówką.

Ślady graniczne... No niby dowód... Ale dowód czego? Moim zdaniem to dowód użytkowania (posiadania), co niekoniecznie przesądza o przebiegu granicy - i tu posłużę się nielubianym określeniem - wg stanu prawnego. Od razu zauważę, że wójt nie jest uprawniony do stwierdzania nabycia własności w drodze zasiedzenia (a tym bardziej upoważniony przez niego geodeta ustalający przebieg granic). Inaczej: nawet niezaprzeczalny fakt że dany ślad graniczny (np. ogrodzenie) istnieje od 30 lat nie daje geodecie uprawnienia, aby ustalił granicę - po tym śladzie granicznym - na podstawie zebranych dowodów (a więc wypełnił punkt 11.2 Protokołu granicznego). Jeżeli już, to wg mnie w protokole należałoby raczej wykazać sprzeczność zebranych dowodów (np. dokumentów ze śladami granicznymi), co w konsekwencji uprawnia geodetę do ustalenia granicy na zgodne oświadczenie stron. Powiem wręcz tak: ustalenie granic na podstawie zebranych dowodów to tak naprawdę odpowiednik wyznaczenia punktów granicznych. Geodeta jedzie w teren i arbitralnie stwierdza, że granica przebiega tak i tak... I strony nie mają tu nic do kwestionowania, bo dowody - jednoznacznie - wskazują na taki a nie inny przebieg granicy. Jeżeli ogrodzenie (ślad graniczny) samo w sobie wyznacza granicę, co potwierdzają strony, to ja temu - co do zasady - nie przeczę... Wydaje mi się jednakże, że ustalenie granicy nie powinno wówczas być oparte na przesłance "wg zebranych dowodów" (pkt 11.2 Protokołu), ale na przesłankach wynikających z pkt 11.3 lub 11.4 tego Protokołu.

Pozdrawiam, Adam Wójcik.

Witaj chriss.

"Skoro fragment granicy odtwarzamy na podstawie wznowionych punktow, to po co rozgraniczenie..."

Po to, aby przygotowac właściwe dokumenty do wójta/burmistrza/ prezydenta/ aby ten mógł wydać decyzję o rozgraniczeniu , a strona niezadowolona mogła zażądać przekazania sprawy sądowi.

"Przeciez nalezaloby odrzucic wniosek o rograniczenie lub umorzyc postrpowanie, gdy po wszczeciu sie dowiedzielismy o takim fakcie.
Aczkolwiek gdy dany odcinek sklada sie z znaku wznowionego a drugi punkt na podstawie dowodow ... czyli wypelniamy punkt 11.2 - ale jakich dowodow ... czy nie tych samych co do wznowienia ?? "

Każdy zainteresowany ma prawo do rozgraniczenia i nie ma przepisu, który zezwalałby na odrzucenie wniosku o rozgraniczenie, gdy takiego rozgraniczenia wcześniej nie było.

Granice stabilizowano przy okazji różnych prac. Nie zawsze są odpowiednie protokoły itd. Bardzo ważne jest źródło pochodzenia znaku. To, że są dane do wznowienia znaku, czy wyznaczenia punktu wcale nie jest przeszkodą do rozgraniczenia i wcale nie znaczy, że  nie wyniknie spór, co do położenia punktu granicznego.

A dowody mogą być różne . Ważne jest, aby jednoznacznie wskazywały na położenie punktów czy linii granicznych, tak, żeby wyznaczyć punkt dokładnie w miejscu jego położenia wynikającym z dowodu, nie np 1 m, czy 3 m  dalej ( z jakiejś dygitalizacji niestandardowego obrazka  mapy).


Pozdrawiam, Ula