Przykładowa sytuacja (z życia wzięta oczywiście),

Wójt wszczął na wniosek strony postępowanie rozgraniczeniowe. Od momentu otrzymania przez strony postanowienia o wszczęciu rozgraniczenia, do momentu wezwania stron na grunt minęły 3 miesiące (okres zimowy). Przed wysłaniem wezwań geodeta zbadał powtórne księgi wieczyste rozgraniczanych nieruchomości. Okazało się,  że w przypadku jednej z nich nastąpiła w tym okresie zmiana właściciela = strony w postępowaniu rozgraniczeniowym.

O zmianie właściciela geodeta poinformował gminę. Czy gmina powinna na tym etapie podjąć jakieś czynności administracyjne?

A gdyby zmiana właściciela nastąpiła:

- przed wydaniem decyzji o rozgraniczeniu nieruchomości, ale po przeprowadzonych czynnościach ustalenia przebiegu granicy, które zakończyły się zgodnym oświadczeniem stron z uwagi na brak dowodów,

- przed wydaniem decyzji  o rozgraniczeniu nieruchomości, ale przed jej uprawomocnieniem.

Jaki powinien być finał takich postępowań rozgraniczeniowych, czy nowy właściciel ma prawo odwołać się od wydanej decyzji, a może postępowanie powinno zostać przeprowadzone od początku?

Witaj Agato,

W toczącym się postępowaniu rozgraniczeniowym informacja o zmianie właściciela nieruchomości sąsiedniej została przekazana do Urzędu Gminy. Jednak organ nie chcę podjąć żadnych czynności – wychodzi z założenia, że dotychczasowy właściciel powinien przekazać kupującemu informacje o toczącej się sprawie związanej z ustalaniem przebiegu granic i przekazać postanowienie które otrzymał.

Osobiście wydaje mi się, że powinno być wydane postanowienie w tej sprawie, w którym to nowy właściciel zostanie ustanowiony stroną  w postępowaniu – nie wiem tylko na jakie przepisy się powołać.

Witaj Adamie,

Z gminą ustalono, że geodeta wzywa „nowego właściciela” nieruchomości na grunt w celu ustalenia przebiegu granicy. Organ wyda decyzję zatwierdzającą rozgraniczenie już na „nowego” właściciela, ale pojawia się w ten sposób rozbieżność w zakresie stron postępowania wymienionych w postanowieniu i decyzji – czy takie działania będą prawidłowe?

Cześć Agato,

Dzięki za podpowiedź, wyszukałem jeszcze poniższy wyrok sądu:

VII SA/Wa 1513/11 - Wyrok WSA w Warszawie

"(…) zgodnie z art. 30 § 4 k.p.a. w sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni.

Oznacza to, że w toku postępowania administracyjnego mogą pojawić się zmiany podmiotowe wskutek śmierci strony będącej osobą fizyczną lub utraty osobowości prawnej przez osobę prawną, albo utraty bytu prawnego przez jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej (państwową jednostkę organizacyjną lub organizację społeczną). Zmiany w składzie stron postępowania mogą być ponadto skutkiem zmian w sytuacji prawnej strony, będącej przedmiotem postępowania, a w szczególności związanych z przejściem w jego toku praw i obowiązków strony na inne osoby.

Sytuacja, w której w miejsce strony wchodzi inna osoba, a pierwotna strona występuje z postępowania, jest określana w doktrynie postępowania cywilnego jako następstwo procesowe. Przez następstwo proceduralne należy zatem rozumieć sytuację, w której w miejsce strony postępowania administracyjnego (uczestnika na prawach strony) wchodzi inna osoba, a dotychczasowa strona występuje z postępowania. Można wyróżnić odpowiednio następujące przypadki następstwa proceduralnego:

1)succesio mortis causa, gdy następstwo proceduralne jako rezultat następstwa prawnego jest skutkiem śmierci osoby fizycznej lub utraty osobowości prawnej (likwidacji) osoby prawnej, lub utraty bytu prawnego przez jednostkę organizacyjną,

2)succesio inter vivos, gdy następstwo proceduralne jest rezultatem czynności prawnej dotyczącej przedmiotu postępowania, na przykład sprzedaż nieruchomości, w stosunku do której toczy się postępowanie wywłaszczeniowe

(zob. np. A. Wróbel w: M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz., komentarz do art. 30, publ. Lex/EI. 2011).

W orzecznictwie sądowoadministracyjnym podkreśla się, iż z treści art. 30 § 4 k.p.a. wynika, że "w sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni". Oznacza to, że np. przeniesienie własności nieruchomości, czy prawa użytkowania wieczystego (prawa zbywalnego) powoduje, że nabywca nieruchomości wstępuje w miejsce poprzedniej strony postępowania z mocy prawa. Przy tym organy administracji publicznej w razie wystąpienia przekształcenia podmiotowego mającego miejsce w trakcie postępowania zobowiązane są zawiadomić nową stronę o toczącym się postępowaniu, a to w celu zapewnienia jej czynnego w nim udziału (zob. np. wyrok NSA z dnia 4 stycznia 2000 r., sygn. akt I SA 344/99, Lex nr 47259; wyrok NSA z dnia 21 marca 2001 r., sygn. akt IV SA 232/99, Lex nr 78951; wyrok NSA z dnia 2 lipca 2003 r., sygn. akt I SA 414/01, Lex nr 137865).

Podsumowując, ponownie Sąd podkreśla, że art. 30 § 4 k.p.a. umożliwia kontynuowanie postępowania, gdy wskutek zbycia nieruchomości następuje zmiana podmiotu stosunku materialnoprawnego, a art. 64 § 2 k.p.a. stanowi, że jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, iż nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania. (...)"